Chỉ số Apgar, bạn đã biết chưa?

Với trẻ sơ sinh, khi vừa sinh ra, việc đảm bảo các bé được khỏe mạnh là điều được ưu tiên và các chỉ số Apgar sẽ đóng vai trò quyết định. Mục tiêu của điểm Apgar là xác định xem có cần hồi sức ngay lập tức hay không và giúp ngăn ngừa tử vong ở trẻ sơ sinh.

Vậy chỉ số Apgar là gì?

Chỉ số Apgar là sáng kiến của một bác sĩ gây mê người Mỹ tên là Virginia Apgar vào năm 1952. Chỉ số là phương pháp đơn giản giúp đánh giá tổng thể tình trạng trẻ ngay sau sinh, thường trẻ được đánh giá lúc 1 phút và 5 phút. Theo đó, các lần tính điểm này được gọi là “Apgar 1 phút” và “Apgar 5 phút”.

Tuy nhiên, do diễn biến ngạt có thể bắt đầu từ trong tử cung và tiếp tục trong giai đoạn sơ sinh, nên để giảm thiểu các tổn thương não do ngạt gây ra, cần hồi sức ngay khi có bằng chứng trẻ thở không hiệu quả và không duy trì nhịp tim tốt cho dù chưa đến 1 phút. Việc hồi sức luôn phải được ưu tiên hơn việc tính điểm lâm sàng.

Hệ thống chấm điểm Apgar được chia thành 5 yếu tố, mỗi yếu tố có 3 mức điểm từ 0 đến 2. Do đó, chỉ số Apgar được tính từ 0 đến 10 điểm.

Từ tổng điểm Apgar có thể xác định xem có cần hồi sức ngay lập tức hay không và giúp ngăn ngừa tử vong ở trẻ sơ sinh. Vậy thì chỉ số Apgar như thế nào là hợp lý và bình thường và chỉ số thấp thì nên làm gì?

Tổng điểm dưới 3: Tình trạng bé ngạt nguy kịch, cần nhanh chóng hồi sức cấp cứu tích cực.
Tổng điểm từ 4 – 7: bé ngạt, cần hồi sức tốt.
Tổng điểm từ 8 trở lên: Tình trạng ổn định, bình thường, cần theo dõi thêm.

~ Điểm Apgar 1 phút thấp, phải hồi sức trẻ ngay, nhưng không có ý nghĩa ảnh hưởng đến mức độ khỏe mạnh về sau này của trẻ.

~ Đến Apgar 5 phút, nếu trẻ đã được cải thiện thì cũng cần theo dõi thêm sau đó.

~ Trường hợp Apgar 5 phút vẫn dưới 7 điểm thì tiếp tục các phương pháp hồi sức và lập lại Apgar sau mỗi 5 phút (Apgar 10 phút, 15 phút, 20 phút).

~ Nếu sau Apgar 10 – 15 – 20 phút, bé vẫn ở điểm dưới 3 thì nguy cơ cao bé bị tổn thương thần kinh lâu dài.

Hồi sức sơ sinh theo nguyên tắc ABCD

A (Airway): Thông đường hô hấp
B (Breathing): Hỗ trợ hô hấp
C (Circulation): Bảo đảm tuần hoàn tối thiểu có hiệu quả
D (Drug): Thuốc

Tại Sao Chỉ Số Apgar Quan Trọng?

Chỉ số Apgar không chỉ là một phép thử đơn giản mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ ngay từ khi mới ra đời. Dưới đây là những lý do tại sao chỉ số Apgar lại quan trọng:

Phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe: Nhờ chỉ số Apgar, bác sĩ có thể nhận diện nhanh chóng các dấu hiệu bất thường như suy hô hấp, vấn đề tuần hoàn hay sự thiếu oxy.
Hướng dẫn chăm sóc y tế: Chỉ số Apgar giúp đội ngũ y tế đưa ra quyết định chính xác về việc cần phải can thiệp hay không.
Tiên lượng tình trạng sức khỏe lâu dài: Mặc dù chỉ số Apgar không phải là yếu tố duy nhất đánh giá sức khỏe lâu dài của trẻ, nhưng nó giúp đưa ra cái nhìn tổng quan về sự phát triển ban đầu của bé.

Những Điều Cần Lưu Ý Khi Đo Chỉ Số Apgar

Thời điểm đo: Việc đo chỉ số Apgar phải được thực hiện ngay lập tức sau khi trẻ ra đời và sau 5 phút. Nếu có bất kỳ thay đổi nào về tình trạng sức khỏe của trẻ, bác sĩ sẽ tiếp tục theo dõi.
Đánh giá kỹ lưỡng: Mỗi tiêu chí phải được đánh giá cẩn thận để đảm bảo tính chính xác của kết quả.

Những Điều Có Thể Gây Ảnh Hưởng Đến Chỉ Số Apgar

Mặc dù chỉ số Apgar giúp đánh giá tình trạng của trẻ sơ sinh, nhưng có một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả của phép thử này. Những yếu tố này bao gồm:

Thời Gian Sinh: Nếu trẻ sinh non hoặc có thời gian chuyển dạ dài, các cơ quan của bé có thể chưa phát triển đầy đủ. Điều này có thể dẫn đến điểm số thấp trong các yếu tố như hô hấp hoặc tần số tim.
Các Vấn Đề Sức Khỏe Trước Khi Sinh: Nếu mẹ có các vấn đề về sức khỏe như tiểu đường, huyết áp cao hoặc các bệnh lý nghiêm trọng khác trong quá trình mang thai, điều này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, dẫn đến điểm số thấp hơn trong chỉ số Apgar.
Điều Kiện Sinh Nở: Cách thức sinh con (sinh mổ, sinh tự nhiên, sinh trong nước,…) cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Ví dụ, trẻ sinh mổ có thể gặp khó khăn trong việc thở và cần thời gian dài hơn để ổn định.
Tình Trạng Của Người Mẹ: Nếu mẹ bị nhiễm trùng, chảy máu quá nhiều hoặc gặp các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng trong khi sinh, nó có thể gây ra thiếu oxy cho thai nhi, ảnh hưởng đến các yếu tố như tần số tim và hô hấp.

Chỉ Số Apgar Có Thể Thay Đổi Sau 5 Phút?

Điều này hoàn toàn có thể. Sau 1 phút, nếu trẻ có chỉ số Apgar thấp, điều đó không có nghĩa là bé sẽ gặp phải vấn đề sức khỏe lâu dài. Một số trẻ có thể cần thêm sự hỗ trợ như oxi hay chăm sóc đặc biệt trong vài phút đầu tiên để phục hồi.

Tình Huống Cần Theo Dõi Thêm

Nếu trẻ có điểm số Apgar thấp sau 1 phút nhưng có sự cải thiện rõ rệt sau 5 phút, thì trẻ có thể không gặp phải vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Điều này chứng tỏ rằng trẻ đã phục hồi tốt.
Trong trường hợp chỉ số vẫn thấp sau 5 phút, bác sĩ sẽ tiếp tục theo dõi và có thể cần can thiệp y tế sâu hơn.

Chỉ Số Apgar Không Phải Là Mọi Thứ

Mặc dù chỉ số Apgar là một công cụ quan trọng để đánh giá sức khỏe của trẻ sơ sinh, nhưng nó không phải là yếu tố duy nhất để xác định tình trạng của bé. Các bác sĩ và nhân viên y tế sẽ kết hợp nhiều yếu tố khác để đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể của trẻ.

Đánh giá toàn diện: Các xét nghiệm khác, như xét nghiệm máu, siêu âm hay điện tâm đồ, có thể được sử dụng để đưa ra cái nhìn chi tiết hơn về sức khỏe của trẻ.
Sự phát triển lâu dài: Mặc dù chỉ số Apgar cung cấp cái nhìn về tình trạng ngay sau khi sinh, nhưng nó không thể dự đoán được sự phát triển lâu dài của trẻ.

Nguồn: ykhoa.org; pharmacity.vn